注音版大学原文

拜师词让我们端身正意肃整衣冠以至诚恭敬感恩的心向大成至圣先师孔老夫子行鞠躬礼！dàxué大学dàxuézhīdàozàimíngmíngdézàiqīnmínzàizhǐyú大学之道，在明明德，在亲民，在止于zhìshànzhīzhǐérhòuyǒudìngdìngérhòunéngjìng至善。知止而后有定，定而后能静，jìngérhòunéngānānérhòunénglǜlǜérhòunéngdé静而后能安，安而后能虑，虑而后能得。wùyǒuběnmòshìyǒuzhōngshǐ物有本末，事有终始，zhīsuǒxiānhòuzéjìndàoyǐ知所先后，则近道矣。gǔzhīyùmíngmíngdéyútiānxiàzhěxiānzhìqíguóyùzhìqí古之欲明明德于天下者，先治其国；欲治其guózhěxiānqíqíjiāyùqíqíjiāzhěxiānxiūqíshēnyùxiū国者，先齐其家；欲齐其家者，先修其身；欲修qíshēnzhěxiānzhèngqíxīnyùzhèngqíxīnzhěxiānchéngqí其身者，先正其心；欲正其心者，先诚其yìyùchéngqíyìzhěxiānzhìqízhīzhìzhīzàigéwù意；欲诚其意者，先致其知；致知在格物。wùgéérhòuzhīzhìzhīzhìérhòuyìchéngyìchéngérhòuxīn物格而后知至，知至而后意诚，意诚而后心zhèngxīnzhèngérhòushēnxiūshēnxiūérhòujiāqíjiāqíér正，心正而后身修，身修而后家齐，家齐而hòuguózhìguózhìérhòutiānxiàpíngzìtiānzǐ后国治，国治而后天下平。自天子yǐzhìyúshùrényīshìjiēyǐxiūshēnwéiběn以至于庶人，一是皆以修身为本，qíběnluànérmòzhìzhěfǒuyǐ其本乱而末治者，否矣；qísuǒhòuzhěbóérqísuǒbózhěhòuwèizhīyǒuyě其所厚者薄，而其所薄者厚，未之有也。cǐwèizhīběncǐwèizhīzhīzhìyěsuǒwèichéngqíyìzhě此谓知本，此谓知之至也。所谓诚其意者，wúzìqīyěrúwùèxiùrúhàohǎosècǐzhīwèizìqiè毋自欺也。如恶恶臭，如好好色，此之谓自谦。gùjūnzǐbìshènqídúyěxiǎorénxiánjūwéibúshànwúsuǒ故君子必慎其独也。小人闲居为不善，无所bùzhìjiànjūnzǐérhòuyànrányǎnqíbúshànérzhùqíshàn不至，见君子而后厌然，掩其不善，而著其善。rénzhīshìjǐrújiànqífèigānránzéhéyìyǐcǐwèichéng人之视己，如见其肺肝然，则何益矣？此谓诚yúzhōngxíngyúwàigùjūnzǐbìshènqídúyězēngzǐyuē于中，形于外。故君子必慎其独也。曾子曰：shímùsuǒshìshíshǒusuǒzhǐqíyánhūfùrùnwūdé“十目所视，十手所指，其严乎！”富润屋，德rùnshēnxīnguǎngtǐpángùjūnzǐbìchéngqíyìshīyún润身，心广体胖，故君子必诚其意。《诗》云：zhānbǐqíyùlùzhúyīyīyǒufěijūnzǐrúqiērúcuō“瞻彼淇澳，菉竹猗猗；有斐君子，如切如磋，rúzhuórúmósèxīxiànxīhèxīxuānxīyǒufěijūnzǐ如琢如磨；瑟兮僴兮，赫兮暄兮；有斐君子，zhōngbùkěxuānxīrúqiērúcuōzhědàoxuéyěrúzhuó终不可諠兮！”如切如磋者，道学也；如琢rúmózhězìxiūyěsèxīxiànxīzhěxúnlìyěhèxīxuān如磨者，自修也；瑟兮僴兮者，恂慄也；赫兮喧xīzhěwēiyíyěyǒufěijūnzǐzhōngbùkěxuānxīzhě兮者，威仪也；有斐君子，终不可諠兮者，dàoshèngdézhìshànmínzhībùnéngwàngyě道盛德至善，民之不能忘也。shīyúnwūhūqiánwángbùwàngjūnzǐ《诗》云：“於戏！前王不忘！”君子xiánqíxiánérqīnqíqīnxiǎorénlèqílèérlìqílìcǐyǐ贤其贤而亲其亲，小人乐其乐而利其利，此以mòshìbùwàngyěkānggàoyuēkèmíngdé没世不忘也。《康诰》曰：“克明德。”tàijiǎyuēgùshìtiānzhīmíngmìngdìdiǎn《大甲》曰：“顾諟天之明命。”《帝典》yuēkèmíngjùndéjiēzìmíngyě曰：“克明峻德。”皆自明也。tāngzhīpánmíngyuēgǒurìxīnrìrìxīnyòurìxīn汤之《盘铭》曰：“苟日新，日日新，又日新。”kānggàoyuēzuòxīnmínshīyuēzhōusuījiùbāng《康诰》曰：“作新民。”《诗》曰：“周虽旧邦，qímìngwéixīnshìgùjūnzǐwúsuǒbùyòngqíjíshī其命惟新。”是故君子无所不用其极。《诗》yúnbāngjīqiānliwéimínsuǒzhǐshīyúnmínmán云：“邦畿千里，惟民所止。”《诗》云：“缗蛮huángniǎozhǐyúqiūyúzǐyuēyúzhǐzhīqísuǒzhǐ黄鸟，止于丘隅。”子曰：“于止，知其所止。kěyǐrénérbùrúniǎohūshīyúnmùmùwénwáng可以人而不如鸟乎？”《诗》云：“穆穆文王，wūqìxījìngzhǐwéirénjūnzhǐyúrénwéirénchén於缉熙敬止！”为人君，止于仁；为人臣，zhǐyújìngwéirénzǐzhǐyúxiàowéirénfùzhǐyúcíyǔguó止于敬；为人子，止于孝；为人父，止于慈；与国rénjiāozhǐyúxìnzǐyuētīngsòngwúyóurényěbìyěshǐ人交，止于信。子曰：“听讼，吾犹人也；必也使wúsònghūwúqíngzhěbùdéjìnqícídàwèimínzhì无讼乎！”无情者，不得尽其辞，大畏民志。cǐwèizhīběnsuǒwèixiūshēnzàizhèngqíxīnzhěshēnyǒusuǒ此谓知本。所谓修身在正其心者：身有所fènzhìzébùdéqízhèngyǒusuǒkǒngjùzébùdéqízhèng忿懥，则不得其正；有所恐惧，则不得其正；yǒusuǒhàoyàozébùdéqízhèngyǒusuǒyōuhuànzébùdé有所好乐，则不得其正；有所忧患，则不得qízhèngxīnbúzàiyānshìérbújiàntīngérbùwénshíérbù其正。心不在焉，视而不见，听而不闻，食而不zhīqíwèicǐwèixiūshēnzàizhèngqíxīn知其味。此谓修身在正其心。suǒwèiqíqíjiāzàixiūqíshēnzhěrénzhīqísuǒqīnàiérpì所谓齐其家在修其身者：人之其所亲爱而辟yānzhīqísuǒjiànwùérpìyānzhīqísuǒwèijìngér焉，之其所贱恶而辟焉，之其所畏敬而pìyānzhīqísuǒāijīnérpìyānzhīqísuǒ辟焉，之其所哀矜而辟焉，之其所àoduòérpìyāngùhàoérzhīqíèèwùérzhīqíměizhě敖惰而辟焉。故好而知其恶，恶而知其美者，tiānxiàxiǎnyǐgùyànyǒuzhīyuērénmòzhīqízǐzhīè天下鲜矣。故谚有之曰：人莫知其子之恶mòzhīqímiáozhīshuòcǐwèishēnbùxiūbùkěyǐqíqíjiā莫知其苗之硕。”此谓身不修，不可以齐其家。suǒwèizhìguóbìxiānqíqíjiāzhěqíjiābùkějiàoérnéngjiào所谓治国必先齐其家者，其家不可教，而能教rénzhěwúzhīgùjūnzǐbùchūjiāérchéngjiàoyúguó人者，无之。故君子不出家，而成教于国。xiàozhěsuǒyǐshìjūnyětìzhěsuǒyǐshìzhángyě孝者，所以事君也；弟者，所以事长也；cízhěsuǒyǐshǐzhòngyě慈者，所以使众也。kānggàoyuērúbǎochìzǐxīnchéngqiúzhī《康诰》曰：“如保赤子。”心诚求之，suībùzhōngbùyuǎnyǐwèiyǒuxuéyǎngzǐérhòujiàzhěyě虽不中，不远矣。未有学养子而后嫁者也。yìjiārényīguóxīngrényìjiāràngyīguóxīngràngyīréntān一家仁，一国兴仁；一家让，一国兴让；一人贪lìyīguózuòluànqíjīrúcǐcǐwèiyīyánfènshìyīréndìng戾，一国作乱。其机如此，此谓一言偾事，一人定guóyáoshùnshuàitiānxiàyǐrénérmíncóngzhījiézhòushuài国。尧舜率天下以仁，而民从之。桀纣率tiānxiàyǐbàoérmíncóngzhīqísuǒlìngfǎnqísuǒhāo天下以暴，而民从之。其所令反其所好，érmínbùcóngshìgùjūnzǐyǒuzhūjǐérhòuqiúzhūrénwúzhūjǐ而民不从。是故君子有诸己,而后求诸人;无诸己,érhòufēizhūrénsuǒcánghūshēnbùshùérnéngyùzhūrénzhě而后非诸人。所藏乎身不恕，而能喻诸人者，wèizhīyǒuyěgùzhìguózàiqíqíjiāshīyúntáozhī未之有也。故治国在齐其家。《诗》云：“桃之yāoyāoqíyèzhēnzhēnzhīzǐyúguīyíqíjiārényíqí夭夭，其叶蓁蓁。之子于归，宜其家人。”宜其jiārénérhòukěyǐjiàoguórénshīyúnyíxiōngyídì家人，而后可以教国人。《诗》云：“宜兄宜弟。”yíxiōngyídìérhòukěyǐjiàoguórénshīyúnqíyíbù宜兄宜弟，而后可以教国人。《诗》云：“其仪不tèzhèngshìsìguóqíwéifùzǐxiōngdìzúfǎérhòumínfǎ忒，正是四国。”其为父子兄弟足法，而后民法zhīyěcǐwèizhìguózàiqíqíjiāsuǒwèipíngtiānxiàzàizhìqí之也。此谓治国在齐其家。所谓平天下在治其guózhěshànglǎolǎoérmínxīngxiàoshàngzhángzhángérmín国者，上老老，而民兴孝；上长长，而民xīngtìshàngxùgūérmínbùbèi兴弟；上恤孤，而民不倍。shìyǐjūnzǐyǒuxiéjǔzhīdàoyěsuǒwùyúshàngwúyǐshǐxià是以君子有絜矩之道也。所恶于上，毋以使下；suǒwùyúxiàwúyǐshìshàngsuǒwùyúqiánwúyǐxiānhòusuǒ所恶于下，毋以事上；所恶于前，毋以先后；所wùyúhòuwúyǐcóngqiánsuǒwùyúyòuwúyǐjiāoyúzuǒsuǒ恶于后，毋以从前；所恶于右，毋以交于左；所wùyúzuǒwúyǐjiāoyúyòucǐzhīwèixiéjǔzhīdàoshīyún恶于左，毋以交于右。此之谓絜矩之道。《诗》云：lèzhǐjūnzǐmínzhǐfùmǔmínzhīsuǒhàohàozhī“乐只君子，民之父母。”民之所好好之，mínzhīsuǒwùwùzhīcǐzhīwèimínzhīfùmǔshīyún民之所恶恶之，此之谓民之父母。《诗》云：jiébǐnánshānwéishíyányánhèhèshīyǐnmínjùěrzhān“节彼南山，维石岩岩。赫赫师尹，民具尔瞻。”yǒuguózhěbùk