道德经注音版

第一章道可道dàokědào，非常道fēichángdào；名可名míngkěmíng，非常名fēichángmíng。无名wúmíng，万物之始wànwùzhīshǐ；有名yǒumíng，万物之母wànwùzhīmǔ。故常无欲gùchángwúyù，以观其妙yǐguānqímiào；常有欲chángyǒuyù，以观其徼yǐguānqíjiǎo。此两者同出而异名cǐliǎngzhětongchūéryìmíng，同谓之玄tongwèizhīxuán。玄xuán之zhī又yòu玄xuán，众zhòng妙miào之zhī门mén。第二章天下皆知美之为美tiānxiàjiēzhīměizhīwéiměi，斯恶已sīèyǐ；皆知善之为善jiēzhīshànzhīwéishàn，斯不善已sībúshànyǐ。故有无相生gùyǒuwúxiāngshēng，难易相成nányìxiāngchéng，长短相形chángduǎnxiāngxíng，高gāo下xià相xiāng盈yíng，音yīn声shēng相xiāng和hè，前qián后hòu相xiāng随suí。是以圣人处无为之事shìyǐshèngrénchùwúwèizhīshì，行xíng不bú言yán之zhī教jiào；万wàn物wù作zuò而ér不bú为wèi始shǐ，生shēng而ér不bú有yǒu，为wéi而ér不bú恃shì，功gōng成chéng而ér弗fú居jū。夫fú唯wéi弗fú居jū，是shì以yǐ不bú去qù。第三章不尚贤búshàngxiàn，使民不争shǐmínbúzhèng；不贵难得之货búguìnándézhīhuò，使民不为盗shǐmínbúwèidào；不见可欲búxiànkěyù，使民心不乱shǐmínxīnbúluàn。是以圣人之治shìyǐshèngrénzhīzhì：虚其心xūqíxīn，实其腹shíqífù，弱其志ruòqízhì，强其骨qiángqígǔ。常使民无知无欲chángshǐmínwúzhīwúyù，使shǐ夫fú智zhì者zhě不bù敢gǎn为wèi也yě。为无为wéiwúwéi，则无不治zéwúbùzhì。第四章道冲dàochōng，而用之或不盈éryòngzhīhuòbúyíng。渊兮yuānxī，似万物之宗sìwànwùzhīzōng；湛兮zhànxī，似或存sìhuòcún。吾不知谁之子wúbúzhīshuízhīzǐ，象帝之先xiàngdìzhīxiān。第五章天地不仁tiāndìbùrén，以万物为刍狗yǐwànwùwéichúgǒu；圣人不仁shèngrénbùrén，以百姓为刍狗yǐbǎixìngwéichúgǒu。天地之间tiāndìzhījiān，其犹橐龠乎qíyóutuóyuèhū。虚而不屈xūérbùjūé，动而愈出dòngéryùchū。多言数穷duōyánshuòqióng，不如守中bùrúshǒuzhōng。第六章谷神不死gǔshénbúsǐ，是谓玄牝shìwèixuánpìn。玄牝之门xuánpìnzhīmén，是谓天地根shìwèitiāndìgēn。绵绵若存miánmiánruòcún，用之不勤yòngzhībúqín。第七章天长地久tiānchángdìjiǔ。天地所以能长且久者tiāndìsuǒyǐnéngzhǎngqiějiǔzhě，以其不自生yǐqíbúzìshēng，故gù能néng长cháng生shēng。是shì以yǐ圣shèng人rén后hòu其qí身shēn而ér身shēn先x，外其身而身存wàiqíshēnérshēncún。非以其无私邪fēiyǐqíwúsīyé？故能成其私gùnéngchéngqísī。第八章上善若水shàngshànruòshuǐ。水善利万物而不争shuǐshànlìwànwùérbúzhèng，处chù众zhòng人rén之zhī所suǒ恶wù，故gù几jī于yú道dào。居善地jūshàndì，心善渊xīnshànyuān，与善仁yǔshànrén，言善信yánshànxìn，政善治zhèngshànzhì，事善能shìshànnéng，动善时dòngshànshí。夫唯不争fūwéibùzhèng，故无尤gùwúyóu。第九章持而盈之chíéryíngzhī，不如其已bùrúqíyǐ。揣而锐之chuāiérruìzhī，不可长保bùkězhǎngbǎo。金玉满堂jīnyùmǎntáng，莫之能守mòzhīnéngshǒu。富贵而骄fùguìérjiāo，自遗其咎zìyíqíjiù。功遂身退gōngsuìshēntuì，天之道也tiānzhīdàoyě。第十章载营魄抱一zǎiyíngpòbàoyī，能无离乎néngwúlíhū？专气致柔tuánqìzhìróu，能如婴儿乎néngrúyīngérhū？涤除玄鉴díchúxuánjiàn，能无疵乎néngwúcīhū？爱民治国àimínzhìguó，能无为乎néngwúwéihū？天门开阖tiānménkāihé，能为雌乎néngwéicíhū？明白四达míngbáisìdá，能无知乎néngwúzhīhū？第十一章三十辐sānshífú，共一毂gòngyīgū，当其无dàngqíwú，有车之用yǒuchēzhīyòng。埏埴以为器shānzhíyǐwéiqì，当其无dàngqíwú，有器之用yǒuqìzhīyòng。凿户牖以为室záohùyǒuyǐwéishì，当其无dàngqíwú，有室之用yǒushìzhīyòng。故有之以为利gùyǒuzhīyǐwéilì，无之以为用wúzhīyǐwéiyòng。第十二章五色令人目盲wǔsèlìngrénmùmáng；五音令人耳聋wǔyīnlìngréněrlóng；五味令人口爽wǔwèilìngrénkǒushuǎng；驰聘畋猎chípìntiánliè，令人心发狂lìngrénxīnfākuáng；难得之货nándézhīhuò，令人行妨lìngrénhángfáng。是shì以yǐ圣shèng人rén为wéi腹fù不bù为wéi目mù，故去彼取此gùqùbǐqǔcǐ。第十三章宠辱若惊chǒngrǔruòjīng，贵大患若身guìdàhuànruòshēn。何谓宠辱若惊héwèichǒngrǔruòjīng？宠为下chǒngwéixià，得之若惊dézhīruòjīng，失之若惊shīzhīruòjīng，是谓宠辱若惊shìwèichǒngrǔruòjīng。何谓贵大患若身héwèiguìdàhuànruòshēn？吾所以有大患者wúsuǒyǐyǒudàhuànzhě，为wèi吾wú有yǒu身shēn，及吾无身jíwúwúshēn，吾有何患wúyǒuhéhuàn！故贵以身为天下gùguìyǐshēnwéitiānxià，若可寄天下ruòkějìtiānxià；爱以身为天下àiyǐshēnwéitiānxià，若可托天下ruòkětuōtiānxià。第十四章视之不见shìzhībújiàn，名曰夷míngyuēyí；听之不闻tīngzhībúwén，名曰希míngyuēxī；博之不得bózhībùdé，名曰微míngyuēwēi。此三者不可致诘cǐsānzhěbùkězhìjié，故gù混hǔn而ér为wéi一yī。其上不皦qíshàngbújiǎo，其下不昧qíxiàbúmèi。绳绳兮不可名mínmínxībùkěmíng，复归于无物fùguīyúwúwù。是谓无状之状shìwèiwúzhuàngzhīzhuàng，无物之象wúwùzhīxiàng，是谓惚恍shìwèihūhuǎng。迎之不见其首yíngzhībújiànqíshǒu，随之不见其后suízhībújiànqíhòu。执古之道zhígǔzhīdào，以御今之有yǐyùjīnzhīyǒu。能知古始néngzhīgǔshǐ，是谓道纪shìwèidàojì。第十五章古之善为士者gǔzhīshànwéishìzhě，微妙玄通wēimiàoxuántōng，深不可识shēnbùkěshí。夫唯不可识fūwéibùkěshí，故gù强qiǎng为wèi之zhī容róng：豫兮若冬涉川yùxīruòdōngshèchuān，犹兮若畏四邻yóuxīruòwèisìlín，俨兮其若客yǎnxīqíruòkè，涣兮其若冰释huànxīqíruòbīngshì，敦兮其若朴dūnxīqíruòpǔ，旷兮其若谷kuàngxīqíruògǔ，混兮其若浊húnxīqíruòzhuó，澹兮其若海dànxīqíruòhǎi，飂liù兮xī若ruò无wú止zhǐ。孰能浊以静之徐清shúnéngzhuóyǐjìngzhīxúqīng；孰能安以动之徐生shúnéngānyǐdòngzhīxúshēng。保此道者bǎocǐdàozhě，不欲盈búyùyíng。夫fú唯wéi不bú盈yíng，故能弊而新成gùnéngbìérxīnchéng。第十六章致虚极zhìxūjí，守静笃shǒujìngdǔ。万物并作wànwùbìngzuò，吾以观复wúyǐguānfù。夫fú物wù芸yún芸yún，各复归其根gèfùguīqígēn。归根曰静guīgēnyuējìng，静曰复命jìngyuēfùmìng，复命曰常fùmìngyuēcháng，知常曰明zhīchángyuēmíng。不知常búzhīcháng，妄作凶wàngzuōxiōng。知常容zhīchángróng，容乃公róngnǎigōng，公乃全gōngnǎiquán，全乃天quánnǎitiān，天乃道tiānnǎidào，道乃久dàonǎijiǔ，没身不殆méishēnbúdài。第十七章太上tàishàng，下知有之xiàzhīyǒuzhī；其次qícì，亲而誉之qīnéryùzhī；其次qícì，畏之wèizhī，其次qícì，侮之wǔzhī。信不足焉xìnbùzúyān，有不信焉yǒubúxìnyān！悠兮其贵言yōuxīqíguìyán。功成事遂gōngchéngshìsuì，百姓皆谓我自然bǎixìngjiēwèiwǒzìrán。第十八章大道废dàdàofèi，有仁义yǒurényì；六亲不和liùqīnbùhé，有孝慈yǒuxiàocí；国家昏乱guójiāhūnluàn，有忠臣yǒuzhōngchén。第十九章绝智弃辩juézhìqìbiàn，民利百倍mínlìbǎibèi；绝伪弃诈juéwěiqìzhà，民复孝慈mínfùxiàocí；绝巧弃利juéqiǎoqìlì，盗贼无有dàozéiwúyǒu。此三者以为文cǐsānzhěyǐwéiwén，不足bùzú，故令有所属gùlìngyǒusuǒshǔ：见xiàn素sù抱bào朴pǔ，少私寡欲shǎosīguǎyù。第二十章绝学无忧juéxuéwúyōu。唯wéi之zhī与yǔ阿ē，相去几何xiāngqùjǐhé？善之与恶shànzhīyǔè，相去若何xiāngqùruòhé？人之所畏rénzhīsuǒwèi，不可不畏bùkěbúwèi。荒兮huāngxī，其未央哉qíwèiyāngzāi！众人熙熙zhòngrényíyí，若享太牢ruòxiǎngtàiláo，若春登台ruòchūndēngtái。我独泊兮wǒdúbóxī，其未兆qíwèizhào，如婴儿之未孩rúyīngérzhīwèihái。儽lěi儽lěi兮xī，若无所归ruòwúsuǒguī！众人皆有余zhòngrénjiēyǒuyú，而ér我wǒ独dú若ruò遗wèi。我愚人之心也哉wǒyúrénzhīxīnyězāi！沌沌兮dùndùnxī！俗人昭昭súrénzhāozhāo，我独昏昏wǒdúhūnhūn。俗人察察súréncháchá，我独闷闷wǒdúmènmèn。众人皆有以zhòngrénjiēyǒuyǐ，而我独顽且鄙érwǒdúwánqiěbǐ。我独异于人wǒdúyìyúrén，而贵食母érguìshímǔ。第二十一章孔德之容kǒ